Jacob van Ruisdael

Jacob malował żywioły natury; dramatyczne krajobrazy pod zachmurzonym holenderskim niebem. Jacob van Ruisdael uważany jest za jednego z najważniejszych malarzy krajobrazu wszechczasów.

Jacob van Ruisdael (1628 - 1682) z Haarlemu rozpoczął malować jeszcze jako dziecko idąc w ślady swego ojca podobnie jak Albert Cup z Dordrechtu. Jacob malował żywioły natury; dramatyczne krajobrazy, ruiny lub wiatraki otoczone potężnymi drzewami, widoki miast i panoramy morza. Jego kompozycje były bardziej imponujące niż w rzeczywistości. Jacob był także lekarzem czy jak to się wówczas w Niderlandach nazywało chirurgijn. Prawdopodobnie żadnego medycznego wykształcenia nie miał ale dla chirurga i w tamtych czasach bardziej się liczyła "pewna ręka" niż wykształcenie - a kto jak kto - ale Jacob miał pewną rękę.

krajobrazy Jacoba van Ruisdael
Widok zamku Bentheim, 1634 z narodowej galerii w Dublinie.

Jacob van Ruisdael był najsłynniejszym holenderskim pejzażystą. Dość charakterystyczną cechą jego pejzaży było pochmurne niebo stanowiące większą cześć obrazu. Bo niebo i chmury to 2/3 krajobrazu Niderlandów a reszta to zielona łąka. Jacob van Ruisdael uwielbiał średniowieczny zamek w niemieckim mieście Bentheim tuż za granicą Holandii. W swoim życiu wielokrotnie odwiedzał ten zamek Bentheim i namalował go aż dwanaście razy.

krajobrazy Jacoba van Ruisdael
"Wiatrak koło Wijk bij Duurstede" z ok. 1670, z Rijksmuseum w Amsterdamie oraz "Krajobraz z młynem" ok. 1653.

W pierwszych latach działalności artystycznej Ruisdael malował głównie wydmy w okolicach Haarlemu. Po 1650 r. regularnie podróżował na wschód Niderlandów i nad Ren. W późniejszych pracach przedstawiał zalesione i górskie krajobrazy z rzekami, malowniczymi wodospadami i ołowianymi chmurami wiszącymi nad jego krajobrazami.

krajobrazy Jacoba van Ruisdael
"Widok na Haarlem z polami wybielania płócien" ok. 1670 oraz "Widok Amsterdamu z grobli na rzece Amstel", ok. 1681.

Po przeprowadzce do Amsterdamu artysta rozwinął swój styl szerokich panoram krajobrazowych, pod rozległym niebem, którego formacje chmurowe podkreślają sylwetkę krajobrazu. Poświęcił się także motywom pieniących się górskich potoków w ciemnych lasach. Pojawiły się również zimowe krajobrazy o melancholijnym charakterze.

krajobrazy Jacoba van Ruisdael
Fragment (bez chmur) "Widoku Amsterdamu z rusztowań nowego ratusza", ok. 1673 z Narodowej Galerii w Londynie.

Twórczość van Ruisdaela odbiła się mocno na artystach z późniejszych stuleci. Zwłaszcza artyści z XIX wieku byli inspirowani stylem i atmosferą obrazów Van Ruisdaela. 
Jacob van Ruisdael nie zdobył wielkiej sławy za życia, choć żył dostatnio z malowania. Dopiero sto lat po jego śmierci jego obrazy doczekały się światowego uznania.

  • Cechą protestantów (kalwinistów) było, że można tworzyć obrazy tylko rzeczy widzialnych - w wypadku Ruisdaela krajobrazów. Rzeczy niewidzialne jak sceny biblijne, Bóg i wszyscy święci to była raczej domena katolickich malarzy.

Zobacz linię czasową i poczet malarzy holenderskich >>>