Ciekawostki o laureatach nagrody Nobla

złoty medal nobla — Na rewesie medalu z łacińskim tekstem "Pro pace et fraternitate gentium" - "Dla ludzi pokoju i braterstwa". Medal z ekonomii nie posiada tej inskrypcji.

Fakty i ciekawostki

Krąży opowieść, że jeszcze na 8 lat przed śmiercią Nobla, we francuskiej gazecie ukazał się pomyłkowo jego nekrolog. Ustanowienie nagrody przypisuje się pośrednio francuskiej gazecie która nazwała Alfreda Nobla (wynalazcę dynamitu) "handlarzem śmierci" - czym go miała zainspirować aby po śmierci był lepiej wspominany.
Pierwsze przyznanie nagrody Nobla miało miejsce w roku 1901 dla holenderskiego chemika Jacobusa van t' Hoff. Pierwszą nagrodę w dziedzinie ekonomii dostał także Holender; Jan Tinbergen w roku 1969.
Nagrodę miano przyznawać za wynalazki mające praktyczne zastosowanie - dlatego też Albert Einstein dostał ją za efekt fotoelektryczny a nie za teorię względności.
Nagrodę Nobla dostało do 2019 r. 950 osób i organizacji, w tym 54 kobiety. Pierwszą nagrodzoną kobietą byłą Maria Curie-Skłodowska. Tylko cztery osoby zdobyło nagrodę dwa razy i wśród nich była właśnie Maria Curie. Rodzina Curie wygrała nagrodę Nobla aż pięć razy.
Oficjalnie w Polsce liczyło się, że tylko siedmiu Polaków zdobyło nagrodę (Skłodowska, Sienkiewicz, Reymont, Miłosz, Wałęsa, Szymborska, Tokarczuk) ale lista byłaby znacznie dłuższa gdyby wliczyć w nią wszystkich polskich emigrantów i polskich żydów. Ja doliczyłem się 19 noblistów polskiego pochodzenia (urodzonych na ziemiach polskich). Gdy pisaliśmy ten artykuł w 2010 r. polskie źródła łącznie z Wikipedią podawały właśnie tych 7 laureatów.
Holandia miała 19 noblistów (urodzonych w Holandii) lub 21 (łącznie z naturalizowanymi) - we wszystkich kategoriach z wyjątkiem literatury.

szwedzka akademia nauk — Szwedzka Akademia Nauk w Sztokholmie.

Nagrody wręczane są od 1901 r.
Tylko 6% laureatów jest kobietą (54 nagrody).
Rodzina Curie zebrała pięć Nobli.
30% laureatów pochodzi z USA.
Średni wiek noblistów wynosi 59 lat.
Najmłodszy laureat miał prawie 18 lat (dziewczyna Malala Yousafzai)
Najstarszy laureat miał 97 lat.
Nagroda wynosi 9 mln szwedzkich koron (ok. € 850.000 w 2020 r.)
Do 2019 r. przyznano 597 nagród Nobla.
Nie ma nagrody w dziedzinie matematyki.
Dwóch laureatów sprzedało swoje medale ze szczerego złota. Jeden sprzedał go za 765 tys. dolarów a drugi kupił rosyjski miliarder za 4,7 mln dolarów ale go zwrócił nobliście z życzeniem aby te pieniądze przekazać na badania noblisty.
Słynni nobliści: Teddy Roosevelt, Woodrow Wilson, Martin Luther King, Matka Teresa, Elie Wiesel, Michaił Gorbaczow, Nelson Mandela, Yasser Arafat, Shimon Peres, Yitzhak Rabin, Jimmy Carter, Toni Morrison, William Faulkner, TS Eliot, Ernest Hemingway, Samuel Beckett, Pierre & Maria Curie, Max Planck i Albert Einstein.
Słynni którzy Nobla nie otrzymali: Dmitrij Mendelejew, Leo Tołstoj, Virginia Woolf, James Joyce, Marcel Proust, Mark Twain, Gertrude Stein, Henrik Ibsen, Joan Robinson, Thomas Edison, Nikola Tesla, Jules-Henri Poincaré, Raymond Damadian i Mahatma Gandhi.
Nagrody są oficjalnie przyznawane 10 grudnia, w dniu śmierci Alfreda Nobla w Sztokholmie z wyjątkiem nagrody pokojowej wręczanej w Oslo.

Mądre żydowskie głowy

Najbardziej zdumiewającym jest fakt, że 20% wszystkich geniuszy zdobywających nagrody Nobla jest Żydami (ale tylko pięciu z samego Izraela)

Szacuje się, że na całym świecie żyje ok. 15 mln. Żydów. To jest około ćwierci jednego procenta całej ludzkiej populacji. Tak więc w proporcjach do wielkości tej grupy etnicznej Żydzi zdobywają 80 razy więcej nagród Nobla niż przeciętny mieszkaniec naszej Planety. Nauka nie zna prostej odpowiedzi dlaczego tak jest. Ja myślę, że jest to po prostu mądry naród, gdyż edukacja zawsze stała na pierwszym miejscu, była obowiązkowa i dla wszystkich od wielu wieków. Tam gdzie tworzyły się cywilizacje, tam żyli Żydzi: Babilonia, Egipt, Fenicjanie, Grecy, Rzymianie, imperium Habsburgów i wreszcie Nowy Jork. Tymczasem w Europie do XX wieku większość ludzi była jeszcze analfabetami.

Nagrody humorystyczne

Istniej także Nagroda Ig Nobla - humorystyczne odpowiedniki Nagród Nobla za prace naukowe które śmieszą i zdumiewają. Przykładem jest nagroda Ig z 2020 r. za pracę naukową o cenie zlecenia zabójstwa na przykładzie autentycznego zdarzenia w Chinach. Cena nie może być za wysoka ale też nie za niska:
Chiński biznesmen zlecił za 2 mln yuanów (247 tys. €) najętemu mordercy zabicie konkurenta. Morderca przekazał zlecenie parze innych morderców za połowę tej sumy. Z kolei jeden z tych dwóch przekazał zadanie trzeciemu za jeszcze mniejszą sumę. Trzeci zlecił czwartemu a czwarty piątemu. Piąty miał otrzymać ostatecznie tylko 12 tys. € co uważał za tak śmieszną sumę, że spotkał się z ofiarą proponując jej sfingowanie własnej śmierci. W rezultacie cała zgraja najemnych morderców odsiaduje wyrok 2,5 do 5 lat za usiłowanie zabójstwa.

Przeczytaj także:

[Aktualizacja 2020 r.]