Przewodnik po Rotterdamie
Jest wiele ciekawych miast w Holandii. Jest Amsterdam, gdzie w oparach marihuany może się wszystko zdarzyć. Ale Amsterdam to nie Holandia. Haga to miasto polityków i biurokratów którzy wydają pieniądze zarobione w... Rotterdamie. Nowoczesna architektura a szczególnie trzy budowle otwarte w roku 2014 i "dom z pikseli" (2015) zwróciły na Rotterdam uwagę świata. Krótki przewodnik po mieście (kolejność przypadkowa).
![Atrakcje turystyczne Rotterdamu 2023](/sites/default/files/2024-01/Atrakcje-turystyczne-Rotterdamu-2023.jpg)
Największe atrakcje turystyczne Rotterdamu w skrócie
Podaje najpierw nazwy holenderskie, bo po polskich nic nie wskórasz w Holandii. Na tej mapie Googla nanieśliśmy poniżej opisane punkty
1. Tramlijn 10 - zabytkowa linia tramwajowa 10 kursująca w sezonie letnim po najładniejszych ulicach miasta. Tramwaj 10 wyrusza z Willemsplein [link].
2. Centraal Station - centralny dworzec kolejowy jest kolejną nową budowlą z 2014 r. w centrum miasta. Adres: Stationsplein 298.
![dworzec kolejowy Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-12.jpg)
3. Koopgoot - dosłownie wąwóz handlowy - ulica handlowa pod powierzchnią w samym centrum miasta. Obok znajduje się ciąg handlowy Lijnbaan oraz luksusowy dom towarowy Bijenkorf. Adres: Beursplein.
![Ulice handlowe Rotterdamu](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-7.jpg)
4. Delftsche Poort - brama miasta uległa zniszczeniu w niemieckim bombardowaniu w maju 1940 roku i w jej miejsce postawiono symboliczną bramę. Adres: Haagseveer 7.
5. Stadhuis - budynek ratusza przy głównej ulicy Coolsingel - jeden z niewielu budynków ocalałych z bombardowania miasta w 1940 r. Coolsingel jest jednocześnie centralną ulicą miasta. Adres: Coolsingel 40.
6. Timmerhuis - nowy kompleks architekta Rema Koolhaasa otwarto w 2015 r. Obejmuje on biura, apartamenty, podziemny parking i Muzeum Rotterdamu. Stary budynek został w nim zintegrowany. Jest to osobliwa, modularna budowla szklanych kostek. Adres: Halvemaanpassage 1.
![głowna ulica Rotterdamu](/sites/default/files/2022-05/Przewodnik-po-Rotterdamie-centrum.jpg)
7. Het Schielandshuis - jest najstarszym budynkiem Rotterdamu z 1665 r. - pałac w którym nocował Napoleon a car Aleksander pałac odwiedził. Obecnie mieści się w nim informacja turystyczna, w pobliżu skrzyżowania Coolsingel i Blaak. Adres: Korte Hoogstraat 31.
8. Sint Laurenskerk - wielki, imponujący, gotycki kościół św. Wawrzyńca, odbudowany po wojennych zniszczeniach znajduje się w samym centrum. Adres: Grotekerkplein 27.
![Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-18.jpg)
9. Markthal - od 2014 roku nowy symbol miasta - gigantyczna hala targowa o niespotykanej formie. Stoi w pobliżu starej katedry na placu Grotemarkt gdzie w wtorki i soboty odbywa się wielkie targowisko "Markt Binnenrotte Centrummarkt" a po drugie stronie rzeki, na placu Afrikaanderplein w dzielnicy Feijenoord, w środy i soboty rozkłada się dość egzotyczny bazar, z racji egzotycznych mieszkańców tej dzielnicy. Rynek nazywa się Afrikaandermarkt i jest trzecim co do wielkości targowiskiem Holandii (obok Albert Cuyp markt w Amsterdamie i De Haagse Markt w Hadze). Więcej o hali targowej >>>
![Hala targowa w Rotterdamie](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-13.jpg)
10. Kubuswoningen - sześcienne domy (kubuswoningen) to jedna z wizytówek Rotterdamu. Zbudowane 40 lat temu w ramach odbudowy zniszczonego miasta na wzór podobnych z Helmond. Mieszkania mają 3 piętra i są osobliwą formą "domu w drzewie". Jedno z nich można zwiedzić. Czy w tym się fajnie mieszka, to już inna sprawa. Domy znajdują się obok stacji kolejowej Blaak.
11. Blaaktoren - charakterystyczny budynek tuż obok Kubuswoningen nazywany powszechnie ołówkiem. Adres: Kolk 90.
12. Oude Haven - stary port, znajduje się zaraz za Kubuswoningen (między ulicą Blaak i Maasboulevard).
13. Witte Huis - Biały Dom - w 1897 r. był to najwyższy biurowiec w Europie i jeden z niewielu budynków ocalałych po zbombardowaniu Rotterdamu. Adres: Geldersekade 1.
![domy klocki i drapacz chmur w Rotterdamie](/sites/default/files/2022-10/Przewodnik-po-Rotterdamie-15.jpg)
14. Maritiem Museum - Muzeum Morskie którego częścią są statki przycumowane na nabrzeżu Leuvehaven - od mostu Erasma do ulicy Blaak. Wejście na nabrzeże jest wolne.
15. Scheepvaartkwartier - dzielnica ocalała z wojny z niezwykle ciekawymi uliczkami jak: Veerhaven, Parklaan, Westplein, Javastraat i Zeemansstraat. Tam też na nabrzeżu znajduje się pomnik cara Piotra Wielkiego, dla którego Holandia byłą przykładem do budowy własnej floty i Petersburga.
16. Westelijk Handelsterrein - monumentalny kompleks magazynów z 1894 roku w dzielnicy Scheepvaartkwartier. Kompleks obejmuje 7000 m² i składa się z dwóch poziomów ze szklanym dachem, mieszczącym restauracje, bary, galerie i biura. Adres: Van Vollenhovenstraat 15.
![Muzeum morskie, Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-10.jpg)
17. Noorse Zeemanskerk - norweski drewniany kościół. Dawniej w tak międzynarodowym porcie jak Rotterdam marynarze z innych krajów budowali swoje własne kościoły. Kościół znajduje się przy parku przy ulicy Westzeedijk, tuż przed wejściem do dzielnicy Delfshaven.
18. De Zalmhaven - ten blok mieszkalny jest najwyższą budowlą Niderlandów o wysokości z masztem 215 m. Szklany szczyt wieżowca miał być pierwotnie tarasem widokowym ale okazał się zbyt mało (finansowo) atrakcyjnym pomysłem. 285 apartamentów od 62 do 711 m² w cenie od 350 tys. do 5,4 mln euro (2021).
![stary Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-5.jpg)
19. Euromast - 185-metrowa wieża z panoramą miasta i portu oraz restauracją. Wieża znajduje się przy parku (Het Park) w pobliżu norweskiego kościoła.
20. Historyczny port Delfshaven - jedna z nielicznych starych części miasta ocalałych z wojennego zniszczenia. W tej dzielnicy znajduje się także Pelgrimvadersskerk - kościół skąd Pielgrzymi na żaglowcu Mayflower wyruszyli kolonizować Amerykę.
21. Dakpark - park na dachu - park o długości 1200 metrów rozłożony na dachu z widokiem na porty. W parku znajduje się śródziemnomorski ogród i schody wodne. Park znajduje się przy Pelgrimstraat w Delfshaven.
22. Diergaarde Blijdorp - rotterdamskie ZOO liczy niemal 170 lat ale już dzisiaj jest nowoczesną wędrówką dookoła świata. Tam znajduje się także fantastyczne Oceanarium - podwodny świat do przejścia suchą nogą.
![stary Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-14.jpg)
Rotterdam za rzeką Maas
W dawnym porcie Rotterdamu, na nabrzeżu "Kop van Zuid", stoi już 20 lat ten krzywy dom z podpórką "Toren van Zuid", niegdyś siedziba KPN (dawniej Poczta-Telefon-Telegraf). Front wyłożony jest 896 zielonymi lampami (jak kolor KPN) i czasami miga wzorkami. Dom stoi sześć stopni przechylony - tyle samo co kable mostu Erazma obok.
23. Erasmusbrug - most Erazma, w części zwodzony stał się charakterystycznym ikonem miasta, warto go przejść na południową część miasta.
24. De Rotterdam - trzy wieże o tej nazwie, niezwykłych budynków zaprojektowanych przez słynnego holenderskiego architekta Rem Koolhaas z 2013 r. stoją na nabrzeżu przy moście Erazma.
25. Stadion Fijenoord zwany jest powszechnie De Kuip (wanna). Zbudowany w 1935 r. jest po stadionie Ajaxu największym stadionem Holandii z 47.500 miejsc i od lat wznawiane są inicjatywy budowy nowego, większego stadionu ale wciąż pozostaje przy planach. Stadion nie leży w dzielnicy Feijenoord lecz tuż obok w IJsselmonde. Feyenoordstadion znajduje się w robotniczej, południowej dzielnicy Feijenoord. Adres: Van Zandvlietplein 1.
![Most w Rotterdamie nad Mażą](/sites/default/files/2022-04/Rotterdam-nad-Moza.jpg)
26. Wilhelminapier - dzisiaj ultra-nowoczesne nabrzeże, dawniej część portu skąd odpływały transatlantyki do Nowego Jorku. Znajduje się tam także prestiżowy Hotel New York - dawniej budynek dyrekcji Holland-America Lijn oraz Cruise Terminal Rotterdam - hala dworca morskiego. Adres: Wilhelminakade. Więcej o Holland-America Lijn >>>
27. SS Rotterdam - były statek flagowy Holland-America Lijn z 1959 r. - największy Holenderski transatlantyk parowy - jest turystyczną atrakcją miasta. W 1997 roku statek został wycofany z eksploatacji przez Holland America Linei sprzedany amerykańskiej linii wycieczkowej Premier Cruises która zbankrutowała w 2000 roku. Statek następnie przez wiele lat błądził po różnych portach Europy, od Gibraltar po Gdańsk i wielokrotnie zmieniał właściciela aż ostatecznie pozostał w Rotterdamie. Statek jest teraz zacumowany jako hotel-kawiarnia-restauracja w Maashaven w Rotterdamie (adres: 3e Katendrechtse Hoofd).
- Rotterdamska kooperacja mieszkaniowa Woonbron słynęła od roku 2005 z trwonienia pieniędzy rękami prezesa z gestem. Prezes zasłynął w NL tym bardziej bo kupił sobie Maserati - co wzbudziło wściekłość lokatorów z szybko rosnącymi czynszami. Następnie Woonbron kupił w 2005 przestarzały statek pasażerski SS Rotterdam za 1,8 mln i zlecił jego remont stoczni gdańskiej. W Gdańsku odkryto, że statek zawiera masę azbestu i kontrakt zerwano. To była dla Woonbron strata 40 mln €. Ostatecznie azbest usunięto i statek wyremontowano w niemieckim porcie Wilhelmshaven. W następnych latach koszty renowacji i utrzymania tego statku wyniosły 250 mln €. Prezesa Woonbron wywalono ale lokatorzy tej spółdzielni mieszkaniowej mogą spłacać koszty nikomu nie potrzebnego, zbędnego statku. Obecnie statek jest własnością sieci hotelowej, która kupiła go za 30 mln €.
![budynek dyrekcji Holland-America Lijn](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-3.jpg)
28. Maastunnel - najstarszy podwodny tunel Holandii pod rzeką Maas (po polsku Moza) zbudowany w 1942 r. Maastunnel przejeżdża się samochodem z Południowego Rotterdamu do centrum (droga S103).
29. Port w Rotterdamie - Oczywiście nie sposób ominąć tego co najważniejsze w tym mieście; największy port w Europie i jedne z największych w świecie. Z nabrzeża rzeki Maas statki wycieczkowe oferują przejażdżkę po porcie.
Choć tego w trakcie przejażdżki po porcie nie widać, to port zatrudnia niemal 400 tys. ludzi. Port przeładowuje rocznie: niemal pół miliarda ton towarów, obsługuje 30 tys. statków morskich i 120 tys. rzecznych. Port przyjmuje 323 mln ton towarów i eksportuje 146 mln ton.
![nowoczesny Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-6.jpg)
Więcej o Rotterdamie
Tak, Rotterdam to port. To miejsce gdzie zarabia się pieniądze dla Holandii. Jak zawsze zresztą było w tym kraju; dzięki wodzie kwitł handel i kwitnie nadal. Także handel narkotykami! Miasto zwane jest wśród Rotterdamczyków także pod nazwą: Rotjeknor, Rotje, Roffa, De Maasstad lub Nultien (010).
Port to największa atrakcja tego miasta. Ten port a właściwie ciąg portów rozciągających się na przestrzeni może 100 km wzdłuż Mozy od Dordrechtu aż hen, poza Hoek van Holland gdzie buduje się właśnie dalsze "rozszerzenia" Europortu i Maasvlakte jak ten port jest zwany.
![Bombardowanie Rotterdamu](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik%20po%20Rotterdamie-1.jpg)
Centrum Rotterdamu jest jak na holenderskie miasta bardzo nowoczesne, dlatego przypomina mi trochę Warszawę. Powodem tego podobieństwa jest ostatnia wojna. Zrujnowane miasto nie ma historii. Musi być nowoczesne.
- Rotterdam ciężko ucierpiał przy wybuchu ostatniej wojny. Przeczytaj więcej o bombardowaniu Rotterdamu >>>
![Bombardowanie Rotterdamu](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-2.jpg)
Holandia była i jest nadal "ogródkiem warzywnym" Niemiec jak to si e tutaj mówi, ale także strategicznie ważnym portem zagłębia Ruhry.
10 maja 1940 roku Niemcy napadli na Niderlandy, przy czym słowo "napadli" jest nieco na wyrost ponieważ w praktyce wjechali do Holandii pociągami. Chociaż Holendrzy są narodem kupców i do wojaczki im daleko to jednak broni się dzielnie aż cztery dni. Hitler zmęczony tą długotrwałą wojna z "bratnim narodem Niederlandisch" pogonił generałów którzy 14 maja 1940 posłali na Rotterdam swoje Heinkle i Stukasy i wywalili na centrum miasta 100 ton bomb. Holandia skapitulowała. Praktycznie całe stare centrum Rotterdamu się spaliło. Dlatego główna ulica miasta Coolsingel tak przypomina dzisiaj Marszałkowską.
![Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-4.jpg)
Top roku 2014
Amerykański New York Times i przewodnik Rough Guide uznało Rotterdam za jedno top 10 najniezwyklejszych miast świata roku 2014. Także Lonely Planet i magazyn designerów "Wallpaper" uznaje Rotterdam za jedno z najciekawszych miast świata pod względem architektury, design i stylu życia.
![Rotterdam](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-8.jpg)
Szczególnie w 2015 roku uwagę świata zwróciła nowoczesna zabudowa wybrzeża rzeki (tzw. Kolos "De Rotterdam" architekta Koolhaas), nowa stacja kolejowa a najbardziej może fantastyczna budowla nowej hali targowej która stanęła w miejscy poprzedniego ulicznego targowiska przy ulicy Binnenrotte.
Sama hala targowa jest już sporą atrakcją turystyczną z egzotyką produktów spożywczych z całego świata. Rotterdamczycy wymyślają nową nazwę dla tej budowli jak 'De Koopmagneet' (magnes handlowy), 'De Sixtijnse Kapel' (kaplica sykstyńska), 'De Broodtrommel' (chlebak) i 'De Puntenslijper' (temperówka).
Podobnie nowy, centralny dworzec kolejowy Rotterdamczycy zwą już paszą rekina lub salonem fryzjerskim.
Między Martkhal i starym ratuszem wyrósł w 2015 r. nowy futurystyczny wielofunkcyjny budynek "Timmerhuis" składający się z bloków niczym pikseli które można dowolnie wymieniać. Jest to także jeden z najbardziej "zielonych" budowli w świecie a kanadyjski magazyn architektury Azure ogłosił go jedną z 3 najlepszych budowli świata 2015. Rotterdamczycy już ochrzcili budynek mianem "De Glasbak" - pojemnik na szkło.
Jak oryginalnie i ciekawie dojechać do Rotterdamu?
- Można koleją i wysiąść na stacji dworca centralnego, Rotterdam Centraal znajduje się na krawędzi centrum miasta, wśród najwyższych biurowców miasta.
- Można pojechać samochodem, czego nie polecam, bo parkowanie jest drogie (€4/h 2019 rok) i płacić należy kartą kredytową lub bankową.
- Najbardziej polecam wjazd do miasta... statkiem! Nic nie jest bardziej atrakcyjnego w tym portowym mieście jak wjazd busem wodnym (waterbus). Bus wodny jest szybkim i luksusowym katamaranem i kursuje co pół godziny na trasie z Dordrechtu z licznymi przystankami po drodze.
![wodny bus do Rotterdamu](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-16_1.jpg)
Najlepiej podjechać samochodem do przystanku busa w Ridderkerk (dla nawigacji: De Schans, Ridderkerk P+R), postawić samochód na obszernym gratisowym parkingu i poczekać na busa. Za jedyne 4 euro dowiezie cię w 20 minut do przystani koło mostu Erasmusbrug, skąd idąc wzdłuż ulicy Schiedamsedijk przechodzisz koło wyżej wspomnianych muzeów morskiego i portowego aby znaleźć się na Coolsingel.
Z pokładu wodnego busa można napawać się obszernymi krajobrazami przemysłowo-portowej Holandii i nowoczesnej sky-line Rotterdamu przepływając pod trzema mostami miasta na których zawsze jest korek. Przejażdżka tym statkiem przypomina prom z Greenpoint na Brooklynie na Wall Street na Manhattanie.
Przy końcowym przystanku busa w Rotterdamie znajduje się także przystań statków wycieczkowych Spido opływających Europort.
Poniżej mapka trasy i przystanków wodnego busa z Dordrechtu do Rotterdamu.
![bus wodny do Rotterdamu](/sites/default/files/2019-02/Przewodnik-po-Rotterdamie-17_0.jpg)
Powyżej opisane atrakcje nanieśliśmy na Google Maps - w ten sposób łatwo chodząc po mieście odnaleźć atrakcje turystyczne w swoim telefonie. Atrakcje turystyczne Rotterdamu na mapie >>>
![Rotterdam na mapie](/sites/default/files/2019-02/Mapa-Rotterdam-Google.jpg)
Parkowanie w Rotterdamie
Jedynym miejscem najbliżej centrum gdzie wciąż (2019) można zaparkować gratis (jak znajdziesz miejsce) jest wyspa na Mozie Noordereiland z której trzeba przejść spory kawałem mostem Willemsburg do centrum wychodząc wprost na Biały Dom. Z mostu wspaniałą panorama miasta.
Parkowanie na ulicach centrum kosztuje ok. 4 €/h [altualne sterefy parkowania i taryfy - zielone strefy poza centrum w weekend gratis.]
![Rotterdam z lotu ptaka](/sites/default/files/2019-07/Przewodnik-po-Rotterdamie-19.jpg)
[Aktualizacja 2023]