Świat oczami jętki
Jętki są to takie malutkie muszki żyjące zazwyczaj kilka godzin do paru dni. Po holendersku zwą się "muszki jednodniowe" (eendagsvlieg) czym najczęściej określa się w przenośni czyjś jednorazowy popis. Czym są jętki dla nas tym jesteśmy my dla świata.
Czas niepojęty
- 13,8 miliarda lat liczy Wszechświat
- 380 milionów lat trwał Wielki Wybuch (ang. Big Bang, ned. Oerknal)
- 9,2 miliarda lat temu powstała nasza galaktyka po "Momencie Zero" - momencie Wielkiego Wybuchu.
- 4,6 miliarda lat istnieje planeta Ziemia.
- 200 tysięcy lat istnieje Ludzkość.
- 40 tysięcy lat zamieszkujemy Europę.
- 3 tysiące lat zaczęliśmy produkować żelazo.
- 250 lat istnieje maszyna parowa.
- 150 lat mamy samochody.
- 78 lat żyje Człowiek.
- 30 lat jest okresem jaki sami pamiętamy.
- 20 lat używamy internet.
- 26 tysięcy lat świetlnych potrzebujemy aby spojrzeć w centrum naszej galaktyki.
- 8,3 minuty świetlnej potrzebują promienie słońca aby dolecieć do nas.
- 1,3 sekundy świetlnej biegnie do nas obraz Księżyca.
Centrum galaktyki w której wiruje nasz układ słoneczny - Droga Mleczna leży oddalona o 26 tysięcy lat świetlnych od naszych oczu. Innymi słowy patrząc w gwiazdy widzimy tylko historię. Być może niektóre gwiazdy jakie widzimy wygasły już dawno przed naszym urodzeniem. Nawet przed urodzeniem Jezusa czy faraona Ramzesa I.
Według naszego dzisiejszego stanu wiedzy i możliwości pojęcia Wszechświata 14 miliardów lat temu nie było NIC. Nie istniała Materia, Czas ani Przestrzeń.
Wielki Wybuch jest nieco mylnym określeniem. Wielki Wybuch sugeruje eksplozję z jednego punktu w Przestrzeń. Ale Przestrzeni jeszcze nie było. Wielki Wybuch dał początek "rozwijania" się Czasu, Przestrzeni i Materii. Używamy tego określenia bo nie możemy wymyślić nic sensowniejszego na tak abstrakcyjne dla nas zjawisko.
Starożytni Grecy tłumaczyli sobie wschód i zachód słońca tym, że bóg słońca Helios codziennie wyjeżdżał swym wozem ciągnąc słońce, oblatywał z nim świat i wieczorem zatapiał się w wodach oceanu. My tak samo zapewne tłumaczymy sobie Wielki Wybuch.
Czas z perspektywy jętki
Jesteśmy jętkami. Postrzegamy jeden ułamek mikrosekundy Wszechświata i wyciągamy z tego daleko idące winsoki. Nasz prosty umysł nie został zaprojektowany aby rozumieć kwarki, kwanty, czarne dziury, rozwijanie się czasoprzestrzeni czy nawet grawitacji. Nie rozumiemy nawet dlaczego jabłko spada z drzewa. Zostaliśmy zaprojektowani do przeżycia. Gdy widzimy niebezpieczeństwo wiemy, że musimy uciekać. Umiemy rozpoznać zagrożenie i pożywienie, umiemy robić potomstwo. Z czasem nauczyliśmy się obserwować: katalogować jagody na trujące lub nie, liczyć gwiazdy, itp.
Jętki dumają nad istnieniem boga, zmianami klimatologicznymi, topnieniem lodowców, dumają nad sprawiedliwością dziejową, nad postępem technologicznym, wspominają jak to było kiedyś lub jak będzie za 100 lat.
