Chrzan - żydowskie ziele
Gdy my jemy chrzan dla jego smaku, Żydzi jedzą go symbolicznie "za karę", na pamiątkę łez jakie wylali w egipskiej niewoli. Świeżo utarty chrzan wyciska łzy z oczu.
Chrzan - w Holandii praktycznie nie znany (mierikswortel), albo znany z modnego japońskiego wariantu wasabi, jest tradycyjnym zielem spożywanym przez Żydów podczas wieczerzy sederowa w Pesach czyli święta które chrześcijaństwo przetransformowało w Wielkanoc (Pascha).
Używanie chrzanu jest zresztą dość nową żydowską tradycją ponieważ ziele to rośnie w Środkowej i Wschodniej Europie i Żydzi zaczęli go używać odkąd tam zamieszkali, czyli od średniowiecza. Dzisiaj też trudno powiedzieć, czy my przejęliśmy chrzan od Żydów czy oni od nas.
W czasie tej wieczerzy sederowej maror (chrzan) symbolizuje gorzką niewolę Izraelitów w Egipcie spisanej w biblijnej księdze Wyjścia i Thorze.
Seder (hebr. סדר) – w judaizmie pierwszy wieczór Pesach. Pascha lub Pesach znaczy "przejście", w jidysz; Pajsoch, Pejsoch i dawniej po polsku Przaśniki. Święto obchodzone jest w okolicach chrześcijańskiej Wielkiejnocy, w roku 2017 wypada 17 kwietnia a Wielkanoc 16 kwietnia.
Maror wyciska łzy z oczu - co ma symbolizować gorzką dokuczliwą niedolę w czasie egipskiej niewoli. Konsumpcja macy z charoset (słodka, brązowa pasta przyrządzana z owoców i orzechów) i tartym chrzanem jest rytuałem na początku wieczerzy paschalnej.
W miejscowości Mittelfranken w Bawarii znajduje się muzeum chrzanu, tam także mieści się muzeum Żydów zamieszkujących niegdyś ten region.
