Rockowe radio z morza
Po wojnie odbiornik radiowy przestał być urządzeniem elitarnym i młodzież żądała nadawania ich muzyki - Brenda Lee, Chubby Checker i Beatlesów - muzyki pop czyli popularnej, zamiast nudnych słuchowisk i klasycznych koncertów.
Tradycyjne media
Praktycznie jeszcze do 1980 r. holenderski system społecznej filaryzacji życia publicznego zamknięty był dla alternatywnych nurtów, nowej mody a tym bardziej dla komercyjnych stacji radiowo-telewizyjnych. Przykładem jest właśnie system radia i telewizji publicznej który nie dawał możliwości tworzenia nowych stacji radiowych lub telewizyjnych poza państwowym podziałem według ilości członków danego stowarzyszenia dostawcy usług medialnych.
Do roku 1980 było niemal niemożliwe otwarcie w Holandii nowej stacji nadawczej radiowej lub telewizyjnej. Ówczesne stacje radiowe nadawały programy zupełnie młodzież nie interesujące. Po roku 1980 "Prawo Nadawcze" zaczęto stopniowo nowelizować i współcześnie (2022) holenderskie media RTV posiadają sieć publiczną NPO pod którym znajdują się następujący nadawcy: AVROTROS, BNN-VARA, KRO-NCRV, MAX, PowNed, EO, VPRO, WNL i NOS oraz ok 15 stacji komercyjnych głównie nadawców: RTL i Talpa TV.
Pierwsze reklamy telewizyjne ukazały się w Holandii w 1967 r. Do roku 1991 krótkie bloki reklam ukazywały się tylko przed i po głównym wydaniu wiadomości o godz. 20. W Niedzielę nie było reklam w ogóle. Wówczas istniały tylko dwa kanały holenderskiej telewizji publicznej. Dopiero po 1991 - gdy zaczęły pojawiać się także pierwsze stacje komercyjne - ilość reklam szybko wzrosła, także w niedzielę, mimo to nadal publiczne kanały nie mogą nadawać więcej reklam niż 10% czasu antenowego.
Czas Rock and Rolla
Lata sześćdziesiąte XX wieku to czas rozwoju kultury masowej, narodzili się hipisi - subkultura dzieci-kwiatów i rozkwitała muzyka rockowa. Pojawili się The Beatels (1960) i The Rolling Stones (1962). 60 lat temu młodzież chciała słuchać nowej muzyki ich powojennego pokolenia, jak: Elvis Presley (1960), Paul Anka, The Beach Boys, The Mamas & the Papas, The Monkees, The Supremes, The Beatles, The Rolling Stones, Neil Diamond, Stevie Wonder, The Doors. Na początku lat 60. w holenderskim radiu nadawano jeszcze bardzo mało muzyki popularnej i rockowej - tak już szalenie popularnej wśród młodzieży urodzonej po wojnie.
Piracka stacja
W tych czasach prawo nie zezwalało na media poza istniejącym systemem. Od 1960, poza wodami terytorialnymi, na wysokości Scheveningen, zakotwiczono statek-stację nadawczą "Wolnego Radia Veronica" nadającą najnowsze przeboje młodzieżowe. Pomysł zaczerpnięto z powstałej rok wcześniej stacji Radio Mercur w Danii. Radio Veronica - ta nielegalna, piracka stacja (pod flagą Panamy) okazała się wielkim sukcesem, odbieranym przez całą hippisowską młodzież Holandii lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Stacja radiowa Veronica na Morzu Północnym istniała do 1974 r. W roku 1964 na byłej platformie wiertniczej REM na Morzy Północnym działała także szalenie popularna piracka stacja telewizyjna "TV Noordzee". Chociaż REM działał tylko 4 miesiące ale to był początek "rozbioru" państwowego systemu filaryzacji mediów.
Dopiero w latach 80. nowelizowane prawo holenderskie umożliwiło dostęp do mediów nowym, prywatnym, konkurencyjnym nadawcom. Dzięki temu radio i telewizja Veronica otrzymała w 1976 r. czas antenowy w ramach publicznych stacjach radiowych i telewizyjnych. Nowa stacja Veronica odniosła ogromny sukces oglądalności, szczególnie wśród młodszej części społeczeństwa - dzięki programom muzycznym dla młodzieży ale... także sporej ilości programów erotycznych. W miarę komercjalizacji telewizji, rosnącego znaczenia i ilości reklam Veronica wystąpiła w 1995 r. z systemu mediów publicznych i rozpoczęła działalność jako prywatna stacja komercyjna Veronica TV która istnieje do dzisiaj chociaż jest już częścią dużego holdingu RTL Nederland Holding BV.
Rock w Polsce
O ile mnie pamięć nie myli, w latach 60. także w polskim radiu królowała muzyka klasyczna, pieśni ludowe, patriotyczne i socjalistyczne, słuchowiska "Matysiacy" i "Jeziorany". Nie było mowy o nowoczesnej muzyce pop rodem z Zachodu. Wydawano płyty winylowe ale niemal wyłącznie polskich artystów. Polacy dysponowali radiami z falami długimi i średnimi dającymi słabą jakość odbioru. Gdzieś w połowie lat 60. powstał trzeci program polskiego radia nadający na falach ultrakrótkich UKF (dzisiaj nazywanych FM) dających znacznie lepszą jakość odbioru - bez zakłóceń. Jednak radia z odbiorem fal UKF były rzadkością w Polsce czasów Gomółki. Około roku 1968 r. w programie 3 nadawano o godzinie 16-tej półgodzinny program "Studio Młodych" gdzie pierwsi DJ puszczali po raz pierwszy zachodnie przeboje z listy przebojów Radia Luxemburg. W 1967 r. dostałem na urodziny odbiornik radiowy który miał też wyjście do bezpośredniego nagrywania z radia na taśmę magnetofonu. Ten półgodzinny program słuchałem codziennie z wypiekami na twarzy. Usłyszałem po raz pierwszy "A Whiter Shade Of Pale" Procol Harum, "Yellow Submarine" i "Hey Jude" Beatlesów.
W latach 60. istniała w Polsce także subkultura "pocztówek dźwiękowych". Takie plastykowe, giętkie pocztówki (odmiana płyty gramofonowej) z nagraną ścieżką dźwiękową można było kupić w prywatnych sklepikach lub bazarach. Prawdopodobnie była to produkcja nielegalna, zważywszy, że zawierały światowe przeboje ale takżw przeboje polskiej, wiejskiej subkultury jak np. Janusza Laskowskiego - którego twórczość nie była nadawana w oficjalnych mediach PRL-u do 1978 r.
W latach siedemdziesiątych program III polskiego radia stał się stacją kultową z postaciami jak: k Marcin Wolski, Jacek Fedorowicz, Tadeusz Ross, Andrzej Zaorski, Ewa Szumańska i Maciej Zembaty, ze słynnymi programami jak „Lista przebojów” i „60 minut na godzinę”.
Przeczytaj także: