Język nieprzetłumaczalny
Wojna Zachodu ze Wschodem trwa co najmniej od stu lat. Cywilizacja Zachodnia panuje na Ziemi od czasów rzymskich ale w XXI wieku powstają konkurenci. Tylko czy my możemy się z nimi dogadać?
Język ojczysty
Według urodzonego na Kaszubach antropologa i językoznawcy Edwarda Sapira, język służy jako "przewodnik po rzeczywistości społecznej". Nasze wrażenia i doświadczenia z otoczeniem mogą być wyrażane na różne sposoby, tak aby sformułowania pojęć były umieszczane z naszej perspektywy. Jego hipoteza próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, czy i w jaki sposób określony język, ze swoimi strukturami gramatycznymi i leksykalnymi, wpływa na światowe doświadczenie danej społeczności językowej.
Hipoteza Sapira-Whorfa
Język nie tylko daje nam możliwość wyrażania swoich myśli ale on także wpływa na te myśli, a nawet je determinuje. Ewolucja języka jest kształtowana przez kulturę i środowisko, w którym żyją jej użytkownicy.
Hipoteza Sapira-Whorfa głosi, że sposób myślenia człowieka jest silnie uzależniony od struktury semantycznej i słownictwa języka ojczystego. Wynika z tego, że pewnych myśli osoby w jednym języku, nie może zrozumieć osoba posługująca się innym językiem.
Innymi słowy, jesteś Polakiem póki język polski jest twoim językiem. Gdy będziesz wolał mówić i myśleć dla przykładu po angielsku lub holendersku staniesz się innym człowiekiem, człowiekiem z innej kultury.
Bariera językowa cywilizacji
Obecnie na Ziemi istnieje kilka cywilizacji z których największą jest Cywilizacja Zachodnia, ale także chińska (azjatycka) i arabska. Nie jestem pewny czy słowiańską można nazwać cywilizacją ale niewątpliwie jest ona zbyt odrębną kuturą aby przyłączyć ją do zachodniej.
Słuchając amerykańskich, azjatyckich i rosyjskich polityków czuję po prostu, że ich język nie pokrywa się z językiem ich rozmówców - z innej cywilizacji.
Wielokrotnie każdy Polak, dobrze znający język obcy, jak w moim przypadku język holenderski, napotyka na na subtelną i niewidzialną barierę braku zrozumienia z rozmówcą z Zachodu. Nasze życie, nasza przeszłość, nasze realia życia były zbyt różne aby proste nawet słowa znaczyć mogły TO SAMO w obu językach.
Przykład nieprzetłumaczalności
- W języku holenderskim olbrzymia ilość słów związana z wodą i ochroną lądu przed wodą na które nie ma odpowiednika w innych językach (np. boezem, brak, dijk, donk, heul, kwel, priel, sloot, terp, vaart, vliet, zwin).
- W języku japońskim istnieje sześć słów określających ryż (w różnych jego stanach przyrządzania).
- W językach inuickich (Eskimosów) przynajmniej 180 słów jest powiązanych ze śniegiem bądź lodem oraz aż 300 różnych słów na określenie rodzajów śniegu, śladów na śniegu i otoczenia związanego ze śniegiem.
- W jakie słowa bogaty jest język polski?
Polskie słowo "wieś" nie ma odpowiednika w językach zachodu
W rozmowie z Holendrem, gdy ja będę opowiadał o dzieciństwie na polskiej wsi, o pajdzie chleba ze smalcem, o chlaniu wódki z kumplami, o imieninach u cioci - nie znajdę słów które po holendersku zawierałyby ładunek emocjonalny jaki ja w nich czuję - więc nie jestem w stanie się z Holendrem dobrze porozumieć. Ja też nie czuję jego emocji gdy mi będzie opowiadał jak przedyskutował sporne kwestie z szefem/żoną/synem i doszli do zadawalającego obie strony kompromisu i porozumienia.
Przeczytaj także: