Kasztany dzikie i jadalne
Kwitnące kasztany kojarzą się z wiosną i maturą. Dopiero teraz dowiedziałem się, że pospolite w całej Polsce drzewo wcale nie nazywa się kasztanem tylko kasztanowcem zwyczajnym. Prawdziwych kasztanów w Polsce nie ma.
"Najlepsze kasztany są na placu Pigalle" - to słynne hasło kapitana Klossa z "Stawki większej niż życie" świetnie się nadaje do bezpiecznego logowania w 2022. Kasztany (jadalne) są rzeczywiście popularne we Francji a szczególnie w biednej (dawniej) centralnej Francji gdzie kasztany były ważną częścią pożywienia. Do dzisiaj Francuzi jedzą pastę z kasztanów (jak ziemniaki), konfitury, kremy z kasztanów i kasztany kandyzowane, jest też mąka kasztanowa i torty kasztanowe. No i pieczone kasztany dla kapitana Klossa i innych turystów.
Kasztany i kasztanowce
Niestety od wielu lat kasztanowce dotknięte zostały w całej Europie niszczącą chorobą. Pochodzący z Chin mol (cameraria ohridella) rozprzestrzenia się od wschodu po całej Europie a jego ulubioną potrawą jest podgryzanie liści kasztanowców doprowadzając liście do usychania. To może z czasem prowadzić do śmierci całego drzewa.
Kasztanowców w Polsce sporo i choć nazywamy je kasztanami to prawdziwy kasztan jest drzewem z zupełnie innej rodziny (buki) a jego owoce są jadalne w przeciwieństwie do owoców kasztanowca.
Kasztanowiec zwany jest w Holandii "kasztanem końskim" (paardenkastanje).
Kasztan jadalny (tamme kastanje jest drzewem lubiącym ciepło więc trudno go znaleźć w Polsce z naszym ostrym zimowym klimatem.
Jest to wyjątkowe drzewo, potrafi żyć kilka tysięcy lat (!) i urosnąć do olbrzymich rozmiarów.
Kasztan najchętniej rośnie w basenie Morza Śródziemnego, stąd nazwa drzewa pochodzi od starożytnego greckiego miasta Kastanéia nad Morzem Czarnym. Rośnie wszędzie tam gdzie zimy są łagodne czyli także w Holandii. Spotkać go tu można wszędzie; w parkach, w ogrodach i w lasach - czasami są to gigantyczne okazy sędziwych drzew przy których białowieskie dęby to młodziki.
Kasztany jadalne - jesienny przysmak
We wrześniu lub październiku jadalne kasztany jadalne spadają z drzew podobnie jak znane nam dzikie kasztany. Dla wielu mieszkańców Holandii, jak i innych krajów Zachodniej i Południowej Europy, kasztany jadalne są sezonowym przysmakiem. W niektórych rejonach Francji (np. Sewenny) rosną całe lasy kasztanów i dawniej były one ważnym źródłem pożywienia biednej ludności. Do dzisiaj w regionalnych sklepach można kupić wiele produktów spożywczych na bazie kasztanów jadalnych.
Kasztany można jeść na surowo jak orzechy lub pieczone czy gotowane. Jeden przeraźliwie kujący, kolczasty owoc zawiera 2-3 orzechy.
Najpopularniejszym sposobem przyrządzania kasztanów jadalnych są pieczone kasztany (gepofte kastanjes) - tak jak je można na jesieni spotkać u ulicznych sprzedawców pieczonych kasztanów we Francji i Włoszech.
W Holandii kasztany nie są aż tak popularne jak na południu Europy gdzie z kasztanów robi się prawie wszystko i dodaje do różnych potraw; pasty, pasztety, dodatki do chleba, ciastek, placków, jednym słowem mają zastosowanie co najmniej tak duże jak u nas ziemniaki. Szczególnie piękny górzysty Park Narodowy Sewennów, na południu Francji, to jeden wielki las kasztanowy który przez wieki służył tamtejszym mieszkańcom za główne źródło pożywienia co nadal widać w regionalnych produktach.
Holandia: kasztany można zbierać, grzybów lepiej nie
Kasztany jadalne rosną w lasach i parkach. Spotkać je można w Holandii wszędzie. W przeciwieństwie do grzybów - nikt się nie będzie dziwnie patrzył, ani wołał leśniczego, gdy nazbierasz całą torbę kasztanów. Kasztany da się przechowywać w chłodnym miejscu do około tygodnia, później robią się za suche.
Przepis na pieczone kasztany:
- Ostrym nożykiem natnij krzyżyk na czubku kasztana (aby nie wybuchły pękając podczas pieczenia)
- Rozgrzej piekarnik do 200ºC
- Rozsyp kasztany na blasze i piecz 15-20 minut aż popękają.
- Gotowe. Smacznego!
Kasztany można także gotować (2-5 min.) i podawać jako warzywo zmieszane np. z brukselką.