Przewodnik po Rotterdamie
Jest wiele ciekawych miast w Holandii. Jest Amsterdam, gdzie w oparach marihuany może się wszystko zdarzyć. Ale Amsterdam to nie Holandia. Haga to miasto polityków i biurokratów którzy wydają pieniądze zarobione w... Rotterdamie. Nowoczesna architektura a szczególnie trzy budowle otwarte w roku 2014 i "dom z pikseli" (2015) zwróciły na Rotterdam uwagę świata. Krótki przewodnik po mieście (kolejność przypadkowa).
Największe atrakcje turystyczne Rotterdamu w skrócie
Podaje najpierw nazwy holenderskie, bo po polskich nic nie wskórasz w Holandii. Na tej mapie Googla nanieśliśmy poniżej opisane punkty
1. Tramlijn 10 - zabytkowa linia tramwajowa 10 kursująca w sezonie letnim po najładniejszych ulicach miasta. Tramwaj 10 wyrusza z Willemsplein [link].
2. Centraal Station - centralny dworzec kolejowy jest kolejną nową budowlą z 2014 r. w centrum miasta. Adres: Stationsplein 298.
3. Koopgoot - dosłownie wąwóz handlowy - ulica handlowa pod powierzchnią w samym centrum miasta. Obok znajduje się ciąg handlowy Lijnbaan oraz luksusowy dom towarowy Bijenkorf. Adres: Beursplein.
4. Delftsche Poort - brama miasta uległa zniszczeniu w niemieckim bombardowaniu w maju 1940 roku i w jej miejsce postawiono symboliczną bramę. Adres: Haagseveer 7.
5. Stadhuis - budynek ratusza przy głównej ulicy Coolsingel - jeden z niewielu budynków ocalałych z bombardowania miasta w 1940 r. Coolsingel jest jednocześnie centralną ulicą miasta. Adres: Coolsingel 40.
6. Timmerhuis - nowy kompleks architekta Rema Koolhaasa otwarto w 2015 r. Obejmuje on biura, apartamenty, podziemny parking i Muzeum Rotterdamu. Stary budynek został w nim zintegrowany. Jest to osobliwa, modularna budowla szklanych kostek. Adres: Halvemaanpassage 1.
7. Het Schielandshuis - jest najstarszym budynkiem Rotterdamu z 1665 r. - pałac w którym nocował Napoleon a car Aleksander pałac odwiedził. Obecnie mieści się w nim informacja turystyczna, w pobliżu skrzyżowania Coolsingel i Blaak. Adres: Korte Hoogstraat 31.
8. Sint Laurenskerk - wielki, imponujący, gotycki kościół św. Wawrzyńca, odbudowany po wojennych zniszczeniach znajduje się w samym centrum. Adres: Grotekerkplein 27.
9. Markthal - od 2014 roku nowy symbol miasta - gigantyczna hala targowa o niespotykanej formie. Stoi w pobliżu starej katedry na placu Grotemarkt gdzie w wtorki i soboty odbywa się wielkie targowisko "Markt Binnenrotte Centrummarkt" a po drugie stronie rzeki, na placu Afrikaanderplein w dzielnicy Feijenoord, w środy i soboty rozkłada się dość egzotyczny bazar, z racji egzotycznych mieszkańców tej dzielnicy. Rynek nazywa się Afrikaandermarkt i jest trzecim co do wielkości targowiskiem Holandii (obok Albert Cuyp markt w Amsterdamie i De Haagse Markt w Hadze). Więcej o hali targowej >>>
10. Kubuswoningen - sześcienne domy (kubuswoningen) to jedna z wizytówek Rotterdamu. Zbudowane 40 lat temu w ramach odbudowy zniszczonego miasta na wzór podobnych z Helmond. Mieszkania mają 3 piętra i są osobliwą formą "domu w drzewie". Jedno z nich można zwiedzić. Czy w tym się fajnie mieszka, to już inna sprawa. Domy znajdują się obok stacji kolejowej Blaak.
11. Blaaktoren - charakterystyczny budynek tuż obok Kubuswoningen nazywany powszechnie ołówkiem. Adres: Kolk 90.
12. Oude Haven - stary port, znajduje się zaraz za Kubuswoningen (między ulicą Blaak i Maasboulevard).
13. Witte Huis - Biały Dom - w 1897 r. był to najwyższy biurowiec w Europie i jeden z niewielu budynków ocalałych po zbombardowaniu Rotterdamu. Adres: Geldersekade 1.
14. Maritiem Museum - Muzeum Morskie którego częścią są statki przycumowane na nabrzeżu Leuvehaven - od mostu Erasma do ulicy Blaak. Wejście na nabrzeże jest wolne.
15. Scheepvaartkwartier - dzielnica ocalała z wojny z niezwykle ciekawymi uliczkami jak: Veerhaven, Parklaan, Westplein, Javastraat i Zeemansstraat. Tam też na nabrzeżu znajduje się pomnik cara Piotra Wielkiego, dla którego Holandia byłą przykładem do budowy własnej floty i Petersburga.
16. Westelijk Handelsterrein - monumentalny kompleks magazynów z 1894 roku w dzielnicy Scheepvaartkwartier. Kompleks obejmuje 7000 m² i składa się z dwóch poziomów ze szklanym dachem, mieszczącym restauracje, bary, galerie i biura. Adres: Van Vollenhovenstraat 15.
17. Noorse Zeemanskerk - norweski drewniany kościół. Dawniej w tak międzynarodowym porcie jak Rotterdam marynarze z innych krajów budowali swoje własne kościoły. Kościół znajduje się przy parku przy ulicy Westzeedijk, tuż przed wejściem do dzielnicy Delfshaven.
18. De Zalmhaven - ten blok mieszkalny jest najwyższą budowlą Niderlandów o wysokości z masztem 215 m. Szklany szczyt wieżowca miał być pierwotnie tarasem widokowym ale okazał się zbyt mało (finansowo) atrakcyjnym pomysłem. 285 apartamentów od 62 do 711 m² w cenie od 350 tys. do 5,4 mln euro (2021).
19. Euromast - 185-metrowa wieża z panoramą miasta i portu oraz restauracją. Wieża znajduje się przy parku (Het Park) w pobliżu norweskiego kościoła.
20. Historyczny port Delfshaven - jedna z nielicznych starych części miasta ocalałych z wojennego zniszczenia. W tej dzielnicy znajduje się także Pelgrimvadersskerk - kościół skąd Pielgrzymi na żaglowcu Mayflower wyruszyli kolonizować Amerykę.
21. Dakpark - park na dachu - park o długości 1200 metrów rozłożony na dachu z widokiem na porty. W parku znajduje się śródziemnomorski ogród i schody wodne. Park znajduje się przy Pelgrimstraat w Delfshaven.
22. Diergaarde Blijdorp - rotterdamskie ZOO liczy niemal 170 lat ale już dzisiaj jest nowoczesną wędrówką dookoła świata. Tam znajduje się także fantastyczne Oceanarium - podwodny świat do przejścia suchą nogą.
Rotterdam za rzeką Maas
W dawnym porcie Rotterdamu, na nabrzeżu "Kop van Zuid", stoi już 20 lat ten krzywy dom z podpórką "Toren van Zuid", niegdyś siedziba KPN (dawniej Poczta-Telefon-Telegraf). Front wyłożony jest 896 zielonymi lampami (jak kolor KPN) i czasami miga wzorkami. Dom stoi sześć stopni przechylony - tyle samo co kable mostu Erazma obok.
23. Erasmusbrug - most Erazma, w części zwodzony stał się charakterystycznym ikonem miasta, warto go przejść na południową część miasta.
24. De Rotterdam - trzy wieże o tej nazwie, niezwykłych budynków zaprojektowanych przez słynnego holenderskiego architekta Rem Koolhaas z 2013 r. stoją na nabrzeżu przy moście Erazma.
25. Stadion Fijenoord zwany jest powszechnie De Kuip (wanna). Zbudowany w 1935 r. jest po stadionie Ajaxu największym stadionem Holandii z 47.500 miejsc i od lat wznawiane są inicjatywy budowy nowego, większego stadionu ale wciąż pozostaje przy planach. Stadion nie leży w dzielnicy Feijenoord lecz tuż obok w IJsselmonde. Feyenoordstadion znajduje się w robotniczej, południowej dzielnicy Feijenoord. Adres: Van Zandvlietplein 1.
26. Wilhelminapier - dzisiaj ultra-nowoczesne nabrzeże, dawniej część portu skąd odpływały transatlantyki do Nowego Jorku. Znajduje się tam także prestiżowy Hotel New York - dawniej budynek dyrekcji Holland-America Lijn oraz Cruise Terminal Rotterdam - hala dworca morskiego. Adres: Wilhelminakade. Więcej o Holland-America Lijn >>>
27. SS Rotterdam - były statek flagowy Holland-America Lijn z 1959 r. - największy Holenderski transatlantyk parowy - jest turystyczną atrakcją miasta. W 1997 roku statek został wycofany z eksploatacji przez Holland America Linei sprzedany amerykańskiej linii wycieczkowej Premier Cruises która zbankrutowała w 2000 roku. Statek następnie przez wiele lat błądził po różnych portach Europy, od Gibraltar po Gdańsk i wielokrotnie zmieniał właściciela aż ostatecznie pozostał w Rotterdamie. Statek jest teraz zacumowany jako hotel-kawiarnia-restauracja w Maashaven w Rotterdamie (adres: 3e Katendrechtse Hoofd).
- Rotterdamska kooperacja mieszkaniowa Woonbron słynęła od roku 2005 z trwonienia pieniędzy rękami prezesa z gestem. Prezes zasłynął w NL tym bardziej bo kupił sobie Maserati - co wzbudziło wściekłość lokatorów z szybko rosnącymi czynszami. Następnie Woonbron kupił w 2005 przestarzały statek pasażerski SS Rotterdam za 1,8 mln i zlecił jego remont stoczni gdańskiej. W Gdańsku odkryto, że statek zawiera masę azbestu i kontrakt zerwano. To była dla Woonbron strata 40 mln €. Ostatecznie azbest usunięto i statek wyremontowano w niemieckim porcie Wilhelmshaven. W następnych latach koszty renowacji i utrzymania tego statku wyniosły 250 mln €. Prezesa Woonbron wywalono ale lokatorzy tej spółdzielni mieszkaniowej mogą spłacać koszty nikomu nie potrzebnego, zbędnego statku. Obecnie statek jest własnością sieci hotelowej, która kupiła go za 30 mln €.
28. Maastunnel - najstarszy podwodny tunel Holandii pod rzeką Maas (po polsku Moza) zbudowany w 1942 r. Maastunnel przejeżdża się samochodem z Południowego Rotterdamu do centrum (droga S103).
29. Port w Rotterdamie - Oczywiście nie sposób ominąć tego co najważniejsze w tym mieście; największy port w Europie i jedne z największych w świecie. Z nabrzeża rzeki Maas statki wycieczkowe oferują przejażdżkę po porcie.
Choć tego w trakcie przejażdżki po porcie nie widać, to port zatrudnia niemal 400 tys. ludzi. Port przeładowuje rocznie: niemal pół miliarda ton towarów, obsługuje 30 tys. statków morskich i 120 tys. rzecznych. Port przyjmuje 323 mln ton towarów i eksportuje 146 mln ton.
Więcej o Rotterdamie
Tak, Rotterdam to port. To miejsce gdzie zarabia się pieniądze dla Holandii. Jak zawsze zresztą było w tym kraju; dzięki wodzie kwitł handel i kwitnie nadal. Także handel narkotykami! Miasto zwane jest wśród Rotterdamczyków także pod nazwą: Rotjeknor, Rotje, Roffa, De Maasstad lub Nultien (010).
Port to największa atrakcja tego miasta. Ten port a właściwie ciąg portów rozciągających się na przestrzeni może 100 km wzdłuż Mozy od Dordrechtu aż hen, poza Hoek van Holland gdzie buduje się właśnie dalsze "rozszerzenia" Europortu i Maasvlakte jak ten port jest zwany.
Centrum Rotterdamu jest jak na holenderskie miasta bardzo nowoczesne, dlatego przypomina mi trochę Warszawę. Powodem tego podobieństwa jest ostatnia wojna. Zrujnowane miasto nie ma historii. Musi być nowoczesne.
- Rotterdam ciężko ucierpiał przy wybuchu ostatniej wojny. Przeczytaj więcej o bombardowaniu Rotterdamu >>>
Holandia była i jest nadal "ogródkiem warzywnym" Niemiec jak to si e tutaj mówi, ale także strategicznie ważnym portem zagłębia Ruhry.
10 maja 1940 roku Niemcy napadli na Niderlandy, przy czym słowo "napadli" jest nieco na wyrost ponieważ w praktyce wjechali do Holandii pociągami. Chociaż Holendrzy są narodem kupców i do wojaczki im daleko to jednak broni się dzielnie aż cztery dni. Hitler zmęczony tą długotrwałą wojna z "bratnim narodem Niederlandisch" pogonił generałów którzy 14 maja 1940 posłali na Rotterdam swoje Heinkle i Stukasy i wywalili na centrum miasta 100 ton bomb. Holandia skapitulowała. Praktycznie całe stare centrum Rotterdamu się spaliło. Dlatego główna ulica miasta Coolsingel tak przypomina dzisiaj Marszałkowską.
Top roku 2014
Amerykański New York Times i przewodnik Rough Guide uznało Rotterdam za jedno top 10 najniezwyklejszych miast świata roku 2014. Także Lonely Planet i magazyn designerów "Wallpaper" uznaje Rotterdam za jedno z najciekawszych miast świata pod względem architektury, design i stylu życia.
Szczególnie w 2015 roku uwagę świata zwróciła nowoczesna zabudowa wybrzeża rzeki (tzw. Kolos "De Rotterdam" architekta Koolhaas), nowa stacja kolejowa a najbardziej może fantastyczna budowla nowej hali targowej która stanęła w miejscy poprzedniego ulicznego targowiska przy ulicy Binnenrotte.
Sama hala targowa jest już sporą atrakcją turystyczną z egzotyką produktów spożywczych z całego świata. Rotterdamczycy wymyślają nową nazwę dla tej budowli jak 'De Koopmagneet' (magnes handlowy), 'De Sixtijnse Kapel' (kaplica sykstyńska), 'De Broodtrommel' (chlebak) i 'De Puntenslijper' (temperówka).
Podobnie nowy, centralny dworzec kolejowy Rotterdamczycy zwą już paszą rekina lub salonem fryzjerskim.
Między Martkhal i starym ratuszem wyrósł w 2015 r. nowy futurystyczny wielofunkcyjny budynek "Timmerhuis" składający się z bloków niczym pikseli które można dowolnie wymieniać. Jest to także jeden z najbardziej "zielonych" budowli w świecie a kanadyjski magazyn architektury Azure ogłosił go jedną z 3 najlepszych budowli świata 2015. Rotterdamczycy już ochrzcili budynek mianem "De Glasbak" - pojemnik na szkło.
Jak oryginalnie i ciekawie dojechać do Rotterdamu?
- Można koleją i wysiąść na stacji dworca centralnego, Rotterdam Centraal znajduje się na krawędzi centrum miasta, wśród najwyższych biurowców miasta.
- Można pojechać samochodem, czego nie polecam, bo parkowanie jest drogie (€4/h 2019 rok) i płacić należy kartą kredytową lub bankową.
- Najbardziej polecam wjazd do miasta... statkiem! Nic nie jest bardziej atrakcyjnego w tym portowym mieście jak wjazd busem wodnym (waterbus). Bus wodny jest szybkim i luksusowym katamaranem i kursuje co pół godziny na trasie z Dordrechtu z licznymi przystankami po drodze.
Najlepiej podjechać samochodem do przystanku busa w Ridderkerk (dla nawigacji: De Schans, Ridderkerk P+R), postawić samochód na obszernym gratisowym parkingu i poczekać na busa. Za jedyne 4 euro dowiezie cię w 20 minut do przystani koło mostu Erasmusbrug, skąd idąc wzdłuż ulicy Schiedamsedijk przechodzisz koło wyżej wspomnianych muzeów morskiego i portowego aby znaleźć się na Coolsingel.
Z pokładu wodnego busa można napawać się obszernymi krajobrazami przemysłowo-portowej Holandii i nowoczesnej sky-line Rotterdamu przepływając pod trzema mostami miasta na których zawsze jest korek. Przejażdżka tym statkiem przypomina prom z Greenpoint na Brooklynie na Wall Street na Manhattanie.
Przy końcowym przystanku busa w Rotterdamie znajduje się także przystań statków wycieczkowych Spido opływających Europort.
Poniżej mapka trasy i przystanków wodnego busa z Dordrechtu do Rotterdamu.
Powyżej opisane atrakcje nanieśliśmy na Google Maps - w ten sposób łatwo chodząc po mieście odnaleźć atrakcje turystyczne w swoim telefonie. Atrakcje turystyczne Rotterdamu na mapie >>>
Parkowanie w Rotterdamie
Jedynym miejscem najbliżej centrum gdzie wciąż (2019) można zaparkować gratis (jak znajdziesz miejsce) jest wyspa na Mozie Noordereiland z której trzeba przejść spory kawałem mostem Willemsburg do centrum wychodząc wprost na Biały Dom. Z mostu wspaniałą panorama miasta.
Parkowanie na ulicach centrum kosztuje ok. 4 €/h [altualne sterefy parkowania i taryfy - zielone strefy poza centrum w weekend gratis.]
[Aktualizacja 2023]