Historia wzlotu i upadku internetu
Gdy w kwietniu 1993 roku rodził się internet widziano w nim otwierający się nowy wspaniały etap rozwoju ludzkości. Internet miał nas wszystkich połączyć, zbratać w jedną wielką rodzinę zbiorowej inteligencji. Tymczasem 25 lat później to co miało być siłą internetu stało się jego słabością. Internet podzielił ludzkość jeszcze bardziej, podzielił rasy, narody a nawet rodziny.
Niewyobrażalny zalew informacji i dezinformacji umieścił każdego z nas w "internetowej bańce", dzieląc nas - jak nigdy przed tym - na rasy, religie, przekonania polityczne. Internet zamienił się w szambo do którego każdy wrzuca swoje frustracje, kompleksy, hejty wszystkich do wszystkich.
W tej chwili (2019) 10 tys. moderatorów kontroluje treści ukazujące się na Facebooku. Robią to ręcznie według tajemniczego klucza co wolno a co nie.
Bezprawie niszczy internet
Stanęliśmy przed dylematem całkowitej wolności lub ostrej cenzury. Między dzikiego rozwydrzeniem anonimowości a surowym prawem.
Od momentu gdy każdy może pisać i komentować wszystko i wszystkich ludzie przestali być uprzejmi. Opadła z nich cieniutka warstwa cywilizacji i ukazali swoja podłą naturę. Ludzie obrażają się nawzajem online w sposób tak brutalny, ohydny, arogancki i bezmyślny, że coraz mniej wartościowych ludzi ma ochotę na używanie mediów społecznościowych.
Kaganiec autocenzury
Ponadnarodowe portale społecznościowe borykają się z coraz większymi dylematami. Jak można pod jednym Facebookiem łączyć arabskich ekstremistów, katolickich fundamentalistów, radykalnych idei lewicy i prawicy aby nikogo nie obrazić? Internet zakłada dobrowolnie kaganiec cenzury. Google i Facebook moderuje aby uniknąć oskarżenia o partyjność. Poprawność polityczna jest coraz bardziej uciążliwa, także w skali jednego narodu a cóż w skali całego globu?
Jak było 25 lat temu?
Poza wąską grupą pasjonatów internet zaczął wchodzić "pod europejskie strzechy" w latach 1995-1997. W tym czasie internet kojarzył się prędzej działalnością przestępczą, pornografią, przemytem narkotyków lub pedofilią. Przynajmniej tak nieżyczliwie informowały tradycyjne media o ich nowym konkurencie. Na to nowe zjawisko patrzono w tych latach z przymrużeniem oka lub podejrzliwie, lekceważąco i nie wiązano z nim przyszłości.
Narodziny informatyków i programistów
W roku 1986 można było kupić w Holandii pismo komputerowe i z niego przepisać wiele stron kodu prostej gierki do Commodore 64. Jeden błąd; kropka lub przecinek w przepisywaniu i cała robota na nic. Syntax error. Były także komputerowe audycje radiowe które można było nagrać na kasetę Commodore 64. Tak rodzili się piersi programiści i informatycy.
Pierwszą największą przeszkodą w popularyzacji internetu była wysoka cena komputerów i łącza internetowego, jeśli już ono w ogóle było możliwe. Drugim problemem był mocno niezrozumiały informatyczny język angielski. Alternatyw we rodzimym języku nie było. Jeszcze w roku 1997 polskojęzyczne strony internetowe funkcjonowały głownie wśród amerykańskiej Polonii lub wąskiej grupy Polaków związanych z uniwersytetami Zachodniej Europy. W roku 1996 szukając na Yahoo pod hasłem "Polska" trafiałem na polskie forum na berlińskim uniwersytecie. Forum to skupiało zresztą większość Polaków z całego świata.
- W roku 1986 kupiłem pierwszy PC. W tym czasie popularny w Holandii komputer marki Commodore z zielonymi lub bursztynowymi literkami na malutkim ekranie kosztował ok. 6.000 guldenów (IBM XT, procesor 8086, 640 kB pamięci, 20 MB dysk twardy, IBM PC-DOS v. 3.3). W tym czasie siłą nabywcza guldena była większa niż dzisiaj EURO. Najtańsze nowy samochód jak Mini Morris, Citroen 2CV, Łada i Polonez kosztowały 9.999 guldenów w salonie samochodowym. Kolejne generacje komputerów przychodziły szybko. Rok 1992 - Intel 386, 1998 - Dell AMD Athlon XP 333Mhz, 2003 - Athlon 1.25 GHz, 2006 - Intel Core2 Duo, 2012 Intel i7 i wiele upgrade w międzyczasie.
Historia internetu (z holenderskiej perspektywy)
1 maja 1993 holenderski konsument otrzymał dostęp do internetu dzięki nowej firmie, dostawcy usług internetowych XS4ALL ale jeszcze kilka lat minęło zanim internet się spopularyzował na szerszą skalę w Holandii. Rok później w Amsterdamie powstaje "Cyfrowe Miasto" (De Digitale Stad) gdzie każdy mieszkaniec miasta mógł mieć swój "cyfrowy dom".
Początki internetu w Holandii ok. 1996 roku, to pierwszy modem, pierwszy adres e-mail, grupy dyskusyjne (Usenet newsgroup), mIRC (Internet Relay Chat), FTP (protokół transferu plików) i pierwsza własna home page (strona domowa/startowa).
1995 - Początki internetu w 1995-1997 to brzęczące modemy telefoniczne 14k4, przeglądarka Netscape i wyszukiwarka Yahoo. Oczywiście wszystko tylko i wyłącznie po angielsku i tylko dla tych którzy mieli w ogóle możliwość połączyć się telefonicznie z internetem. Przodowali w tym Amerykanie gdzie lokalne rozmowy telefoniczne były gratis, więc i internet był dla nich gratis. W Holandii godzina rozmowy telefonicznej (lub połączenia internetowego) w wieczornych godzinach (połowę taniej) kosztowała 2 guldeny. Innymi słowy w tym czasie ściągniecie jednego przeboju na mp3 trwało ok. godziny.
W roku 1995 należało ściągnąć z sieci plik o nazwie cc32e47.exe wielkości 19 MB, który był przeglądarką Netscape - co przy ówczesnej szybkości łączy telefonicznych trwało ok. 80 minut.
W Polsce powstaje w tym 1995 roku Wirtualna Polska ale to jeszcze obszar polskich elit uniwersyteckich i wyjątkowych pasjonatów. W tym czasie w Polsce jak i w reszcie Europy internet praktycznie nie był znany.
1996 - Microsoft dodaje do Windows'95 własną przeglądarkę Internet Explorer atakując światowy monopol przeglądarki Netscape. "Wojnę przeglądarek" Microsoft wygrywa poprzez sprzedaż wiązaną Windows+IE. W tym roku powstaje także eBay i komunikator ICQ (protoplasta Gadu-gadu i wszystkich innych komunikatorów) i pierwsza dobra wyszukiwarka AltaVista.
Także w 1996 roku Firma Polbox oferuje pierwsze w Polsce darmowe konta e-mail. Załoga producenta komputerów Optimus opracowała podstawy portalu OptimusNet, czyli późniejszego Onetu. Holender Arjan Bakker lansuje Allegro.pl.
Latem 1996 Telekomunikacja Polska uruchomiła usługę anonimowego dostępu do internetu za pośrednictwem krajowego numeru telefonicznego i tę datę można uznać, za początek rozpowszechniania się internetu w Polsce, choć dostępność telefonów stacjonarnych była bardzo słaba (19 telefonów/100 mieszkańców) co było największym hamulcem rozwoju. Kolejne kilka lat rozwój internetu w Polsce postępował wolno, w porównaniu do krajów Zachodu.
- Pamiętam że jeszcze w roku 2000 próbowałem poprzez ta linię telefoniczną TP użyć internetu w Warszawie i we wsi lubelskiej. W praktyce połączyć się było b. trudno i szybkość połączenia sprawiała tą usługę nieprzydatną. W tych latach (1996-2000) polskie połączenia kablowe ze światową siecią internetu były tak słabe, że wejście z Holandii na polską stronę znajdującą się fizycznie w Polsce wymagało minut cierpliwości.
1997 - W tym roku rozmawiałem już przez internet ze znajomym z Ameryki za pośrednictwem programu... IPhone który nie różnił się specjalnie od dzisiejszego Skype. Możliwe było audio i video. Dzięki finansowym możliwościom Amerykanów w zakupie komputera i darmowe lokalne połączenia telefoniczne sprawiły, że internet w USA spopularyzował się znacznie szybciej niż w Europie. My płaciliśmy 4 guldeny za godzinę używania linii telefonicznej z szybkością przekazu około 2-4 MB na godzinę. Amerykanie mieli już webcam's co dla nas było nieosiągalne. W tym czasie na Zachodzie popularność zdobywa Amazon, eBuy, Hotmail.
W tym toku ukazuje się także pierwsza wersja Wiatrak.nl - pierwsza polskojęzyczna strona o Holandii.
1998 - Powstaje wyszukiwarka Google a ja odkrywam mp3 i zaczynam budować kolekcje muzyki w tym formacie. Wówczas ściąganie mp3 było możliwe legalnie nawet z oficjalnych stron radia. Posiadałem już komputer z prawdziwego zdarzenia: AMD lub Intel 486, 100 Mhz, 4 Mb pamięci o ok. 300 Mb HDD, 36.6k modem i 17" monitor. W tym czasie powoli na holenderski rynek wchodzi internet kablowy.
- Dla porównania: w roku 1998 szybkość telefonicznego modem wynosiła w teorii 36,6 kbit/s. Dzisiaj (2019) zmierzona tutaj szybkość mojego standardowego połączenia kablowego wynosi: download 85 Mbps, Upload 25 Mbps, Ping 10 ms.
W Holandii negatywny wizerunek internetu szybko się zmieniał. Do popularyzacji internetu po roku 1998 przyczynił się:
- Już od lat '70 bardzo wysoki poziom "okablowania" kraju dla potrzeb telewizji, który był "jak znalazł" do szybkiego przekazywania danych.
- Zamożność społeczeństwa i programy rządowe dla pracodawców do finansujące zakup PC przez pracowników.
- MS Windows'98 w języku holenderskim obniżył barierę dostępności dla starszych ludzi.
- Szybko rosnąca ilość przydatnych holenderskich stron internetowych a szczególnie prosta stronka zbioru linków startpagina.nl z roku 1998. Startpagina.nl otworzyła szerokiej publice okno na świat internetu.
- Ostatnie choć nie najmniej ważne: dostępność pornografii był dla wielu mężczyzn motorem napędowym wydania kilku tysięcy guldenów na pierwszego peceta. Dla wielu początki internetu kojarzą się z nazwiskiem "Carmen Electra".
1999 Powstaje Napster który otworzył na dobre świat MP3. Holenderski bank Rabobank rozpoczyna elektroniczną bankowość internetową (wiele lat wcześniej, gdy nie było internetu było to już możliwe po ich własnej linii telefonicznej).
2000 Internet zdobywa świat: powstają portale, Wikipedia, blogi. Szybkość internetu z roku na rok rośnie jak i strach przed wirusami i millenium bug. Pęka pierwsza "bańka internetowa".
2001 - TP SA uruchomiła usługi Neostrada przez w opcjach 256 kb/s - 2 Mb/s (abonament miesięczny odpowiednio 300-1500 zł). W tym roku popularnym w Polsce staje się Gadu-Gadu, powstaje O2.pl i niezwykle popularna wówczas strona zbioru dowcipów JoeMonster mająca dzisiaj wiele klonów.
2002 Gazeta.pl otwiera swój portal internetowy.
Web 2.0
2003 Przychodzi LinkedIn, Skype, MySpace, iTunes, rodzi się przełomowy Web 2.0 (określenie serwisów internetowych, w których działaniu podstawową rolę odgrywa treść generowana przez użytkowników danego serwisu). Od czasu Web 2.0 rozpoczęła się epoka trolli, hejtowych komentarzy i pękania fundamentów internetu.
2004 Popularyzuje się Skype choć w Polsce przebija się dopiero kilka lat później po ukazaniu się polskiej wersji językowej. W tym czasie wychodzą inne polskojęzyczne wersje OS, przeglądarek i programów. Polskie wersje językowe otworzyły internet dla szerokiej publiczności w Polsce.
2005 - Pojawia się Facebook, YouTube i Mozilla Firefox które powoli zdobywają na popularności. Mimo to Internet Explorer przez długie lata królował w Holandii i na całym świecie ponad inne przeglądarki uwikłane w wieczną wojnę o internetowy prymat. Facebook jeszcze przez kilka lat był w Europie niepopularny. Polacy czakali jeszcze na Nasza Klasa, Holendrzy mieli już Hyves. Inni zadowalali się komunikatorami ICQ, MSN, GG.
Na początku XXI wieku szalenie spopularyzował się na Zachodzie MSN Messenger - młodzież po szkole spędzała wiele godzin za ekranem komputera na pogaduszkach ze znajomymi. Dzisiejsi holenderscy milenialsi wychowali się na MSN Messenger.
2006 - Holenderska grupa Allegro rozwija w Polsce działalność na szeroką skalę zagarniając sporą część komercyjnego internetu w Polsce z mi.in. Otomoto.pl, Ceneo.pl, Bankier.pl, Wykop.pl i wiele innych.
2007 - Ten rok jest według mojej oceny rokiem prawdziwego wejścia internetu "pod polskie strzechy". Jak bomba wybucha popularność internetu dzięki serwisowi Nasza Klasa, konta zaczynają zakładać na nim nastolatki ale szybko sentymentalni 40-, 50-, nawet 60-latkowie odnajdują kolegów ze szkolnej ławki sprzed dekad. Powstają popularne strony jak Wykop.pl, Tvn24.pl, Pudelek.pl i wiele jego klonów.
Apple wypuszcza na rynek iPhone. Wszystkie produkty Apple stają się marzeniem konsumentów na Zachodzie.
W tym roku także ukazuje się nowa formuła Wiatrak.nl w wersji Web 2.0.
2009 - Google jest już potęgą i wprowadza własną przeglądarkę Chrome. Początki cloud computing, tabletów i smartfonów. W Holandii wyjątkową popularność zdobywa Twitter. Popularyzuje się także Dropbox i Google Docs.
- Istnieją wyraźne narodowe różnice w użyciu browserów. Polacy przez lata faworyzowali Firefox choć dzisiaj już Chrome go 'przegonił'. Udział przeglądarek w Polsce (2016): 35% Chrome, 32% Firefox, 12% Android, 10% Opera, 8% IE, Safari w ilościach śladowych. W Holandii: 32% Chrome, 24% IE, 15% Safari, 12% Firefox, 9% Android, 7% iPhone (podobnie w USA). W Niemczech: 38% Firefox, 24% Chrome, 16% IE, 8% Safari, 6% Android, 3% iPhone, 2% Opera.
2010 - Polska dogania europejskie normy i w tym roku odsetek Polaków korzystających z internetu przekroczył 50%.
Apple wypuszcza na rynek kolejny przebój iPad - pierwszy tablet. Tablety szybko podbijają świat.
W Polsce powstaje hosting plików Chomikuj.pl.
2011 - internet przesuwa się szybko w kierunku tabletów i smartfonów z popularnymi app's: Twitter, Instagram, Facebook, WhatsApp, YouTube, Google Maps.
Popularne strony w Polsce: Kwejk.pl i Demotywatory.pl.
2013 Polska liczy 18 milionów internautów jednak w społeczeństwie wciąż znikome jest zrozumienie znaczenia informacji i narzędzi do jej przetwarzania. Urodzeni przed rokiem 1970 wciąż używają internet okazjonalnie lub wcale. Młodzież koncentruje się na grach i humorze. Przebojem staje się Wykop i Wiocha.pl.
- W tym roku już wszystkie holenderskie domy mają już łącze internetowe w zależności od dostawców od 10 do 200 Mbps. W Polsce w roku 2014 przeciętna prędkość dostawców internetu wynosi od 4 do 22 Mbps a średnia krajowa wynosi 7.4 Mbps. Średnia krajowa Holandii: 12,5 Mbps - co stawia Holandię na pierwszym miejscu w Europie i trzecim w świecie po Południowej Korei i Japonii.
2014 światem królują App's (aplikacje mobilne) i mobilny internet. Pecety i nawet laptopy popadają w niełaskę. Sprzedaż mobilnych aparatów z WiFi wypiera tradycyjne komputery. Sprzedaż największych producentów komputerów: Hewlett-Packard, Acer, Dell, Lenovo i Toshiba spada 20 do 45% rocznie. W Holandii 9 mln mieszkańców posiada już smartphone (56%) i tyleż tablety. Nowa generacja "phabletów" aparatów łączących funkcje telefonu i tabletu szybko zdobywa rynki.
W tym roku w Polsce szacuje się sprzedaż smarfonów na ponad 6 mln i 2 mln tabletów. Mobilny internet wchodzi w czwartą generację szybkości przekazu (4G) o praktycznej szybkości ok. 50 Mbps czyli co najmniej 25 razy szybciej niż poprzednia sieć 3G.
2017 Gwałtownie spada sprzedaż cyfrowych aparatów fotograficznych, laptopów a nawet tabletów. Poza profesjonalistami nikt już nie potrzebuje peceta. Smartfony najnowszych generacji zawładnęły duszami i umysłami na całym świecie. Facebook, Instagram, Twitter, Pintrest, LinkedIn, Snapchat - to internet. Ambicją Facebooka jest uczynić resztę internetu zbędnym. Początki 5G - szybszego internetu ale przede wszystkim połączenia w sieć "mądrych urządzeń"; samochodów, robotów, urządzeń domowych, itp.
2018 Internet przeżywa kryzys, szuka nowych dróg. Spada zaufanie do mediów społecznościowych oskarżonych o manipulowanie naszym duszami. Jednocześnie generacja milenialsów (urodzeni na przełomie wieków) już nie odrywa oczu od ekranu.
Tymczasem w 2019 r. każdej minuty:
- Wysłano 473.400 tweetów
- 4.500.000 filmów jest oglądanych na YouTube
- W Google wykonano 387.840 wyszukiwań
- Wysłano 12.986.111 wiadomości tekstowych
- Amazon wysyła 1.111 paczek
- 750.000 utworów jest przesyłanych strumieniowo na Spotify
- Na Instagramie opublikowano 49.380 zdjęć.
Ciemna strona internetu 2020
Co poszło nie tak z tym internetem? Internet miał być kolejnym wielkim krokiem w rozwoju cywilizacji. Najpierw było pismo klinowe, potem druk, a teraz internet. Od tej pory informacje w sieci miały być dostępne zawsze, dla wszystkich i bezpłatnie. I co się stało? Ludzie widocznie nie potrzebują informacji. Ludzie potrzebują igrzysk. Ale to już ktoś przede mną wymyślił...
Internet istnieje zaledwie ćwierć wieku i w ostatnich latach, powszechnego używania smartfonów, stał się źródłem niewiarygodnych fake newsów, szalonych teorii spiskowych i obrzydliwych rasistowskich wypowiedzi. To medium zostało porwane przez niebezpiecznych hakerów, anonimowe trolle, kłamliwych influencerów i knujących agentów. Ten rynsztok jest bezpłatny, zawsze dostępny i dla każdego. Świetlna autostrada informacyjna zamieniła się w trującą lawinę błotną.
[Aktualizacja z 2014 r.]