Piet Mondriaan
Piet Mondriaan (1872 - 1944) był artystą malarzem i teoretykiem sztuki. W młodości, w okresie nauki malował głównie pejzaże na wzór szkoły haskiej i szkoły amsterdamskiej. Prace Mondriana najlepiej ukazują drogę XX-wiecznej sztuki od realizmu do kompletnej abstrakcji.
Piet Mondriaan (1872-1944) dorastał w surowym kalwińskim środowisku a pierwsze lekcje malarstwa otrzymał od wuja Fritsa Mondriaana. Mondriaan brał lekce rysunki a następnie poszedł do Akademii Sztuk Pięknych (Rijksacademie) w Amsterdamie. W tym okresie malował głównie pejzaże na wzór szkoły haskiej i szkoły amsterdamskiej. Piet Mondrian uważany jest, obok Kandinskiego i Malewicza, za jednego z prekursorów abstrakcjonizmu.
Mondriaan coraz bardziej skłaniał się ku abstrakcji. Jego droga odkrywania malarstwa przebiegała równolegle z poszukiwaniami w jego życiu osobistym. W 1909 r. Wstąpił do Towarzystwa Teozoficznego które stawiało miłość do człowieka i zwierzęcia jako szczytny ideał moralny. Religia, filozofia i okultyzm odgrywają główną rolę w tym światopoglądzie.
Mondriaan wyjechał do Paryża w 1911 r. i tam zapoznał się z francuskim kubizmem. Wybuch I wojny światowej zmusił Mondriaana do chwilowego powrotu do Holandii Po powrocie powstały jego pierwsze abstrakcyjne i geometryczne obrazy.
Mondriaan opracował własny styl który nazwał neoplastycyzmem lub De Stijl (styl), w którym zastosowano tylko kolory czerwony, niebieski i żółty oraz czarny, biały i szary. Wszystkie inne kolory były mu zakazane. Kompozycje tworzył intuicyjnie, ale harmonijnie, w zrównoważony sposób. Celem Mondriaana było doprowadzić kubizm do totalnej abstrakcji aby stworzyć pełne równowagi dzieło ponadczasowe.
Po pierwszej wojnie światowej Piet Mondrian ponownie wyjechał do Paryża, gdzie przebywał do 1938 roku. Zbliżająca się kolejna wojna sprawiła, że zdecydował się wyjechać do Londynu, a później do Ameryki.
Piet Mondriaan zmarł w lutym 1944 r. w Nowym Jorku.
Na liście dziesięciu wyróżniających się malarzy holenderskich z pewnością znajduje się Piet Mondriaan. Dla wielu jest nawet niekwestionowanym numerem jeden, dla innych jest nim Van Gogh, de Kooning, Rembrandt lub Vermeer.
Mondrian przeżywał wyjątkowy i spektakularny rozwój stylu od impresjonizmu, poprzez symbolikę i kubizm po malarstwo abstrakcyjne. Wraz z Francuzem Robertem Delaunayem i Rosjanami Kazimierzem Malewiczem i Wassilym Kandinskim stał się wynalazcą czystej abstrakcji. Jego twórczość miała duży wpływ na rozwój abstrakcji w malarstwie i na architekturę XX w.
- W listopadzie 2022 r. sprzedano na aukcji w Nowym Jorku obraz Mondriana pt. "Kompozycja nr II" za 51 mln dolarów (49,4 mln €).