Ewangelia, ta najprawdziwsza

piątek, 16 Sierpień, 2024

Gdy już kościół chrześcijański skupił w swych rękach całą władzę, to akurat kończyło się średniowiecze. Rodził się renesans, masowo powielano pismo święte i coraz więcej zdrowo myślących ludzi spostrzegało jak kler wypacza myśl chrześcijaństwa dla własnego zysku.

Protest

Prekursorem protestantyzmu był John Wycliffe w Anglii ok. 1382 r. który zainspirował z kolei Czecha Jana Husa w 1400 r. który to za swoje reformatorskie pomysły skończył na stosie. W roku 1517 pojawił się w Wittenbergu Marcin Luter a po nim w 1536 w Genewie Jan Kalwin i reformacja rozpoczęła się na dobre. Protestujących zwolenników reform nazywamy dzisiaj protestantami.

Cechą protestantów jest brak nadrzędnej władzy jak jest w przypadku katolików, więc protestanci, z braku nadrzędnej władzy, rozwinęli szybko wiele wersji chrześcijaństwa z różnym stopniem interpretacji różnych części pisma świętego starego i nowego testamentu. Powstawały nawet "bańki mydlane" fanatyków "prawdziwej wiary". XVI wiek był wiekiem religijnego fundamentalizmu i fanatyzmu. Wielu buntowników straciło życie za jego wersję prawdziwej wiary. Kościół katolicki był niemiłosierny dla heretyków.

Podział kościołów chrześcijańskich. Chrześcijaństwo ma na całym świecie 2,4 miliarda wyznawców, co czyni go największą religią. Chrześcijanie dzielą się na rzymskokatolików (50%, 1,27 miliarda), protestantów/anglikanów (37%, 740 milionów), prawosławnych (12%, 240 milionów) i marginalnych wyznań, takich jak Świadkowie Jehowy, Mormoni itp.

Anabaptyści

Pierwszymi protestantami byli anabaptyści. Anabaptyzm znaczy dosłownie "na nowo narodzeni" (na nowo ochrzczeni), po holendersku wederdopers czyli ponownie ochrzczeni. Anabaptyści żyli skromnie, wręcz ascetycznie, nie dla nich były święte obrazy, ołtarze, budynki sakralne a tym bardziej hierarchia kościelna.

Anabaptyzm przeżył burzliwy rozwój w latach 1525-1570 i w tym okresie ok. 2000 anabaptystów zginęło za wiarę. Następnie większość ruchu anabaptystów pod przywództwem Menno Simonsa weszła na spokojniejsze wody. Do jego zwolenników, zwanych menonitami, należą grupy tak różnorodne, jak postępowi mennonici w Holandii i konserwatywni Amisze. Anabaptyzm stał u podstaw kościołów husytów, luteranów, metodystów, baptystów, ewangelików, adwentystów, kalwińskiego, zielonoświątkowców, braci plymuckich i kwakierów.

Anabaptyści w Amsterdamie — Kolejno od góry:
Stary ratusz Amsterdamu przed jego spaleniem w 1652 r.
Egzekucja protestanckich powstańców przed ratuszem w Amsterdamie 1535 r.
11 lutego 1535 roku grupa anabaptystów spaliła swoje ubrania, a następnie nago maszerowała przez Amsterdam z krzykiem. Zostali aresztowani i straceni.
Anneken Hendriks była gospodynią domową z Fryzji, anabaptystką od 1552 r. W październiku 1571 r. została zidentyfikowana w Amsterdamie i skazana na śmierć. Katowi nakazano napełnić jej usta prochem i rzucić przywiązaną do drabiny na rozżarzone węgle.

Fanatyzm religijny

W 1525 grupa protestantów w Szwajcarii przyjęła ponowny chrzest co z łaciny nazwano anabaptyzmem. Anabaptystów wypędzano, ale jednak ich ruch rozszerzył się na całą Szwajcarię i szereg krajów Rzeszy. Teologiczne założenia ruchu powstały 1527 za co ich twórca został spalony na stosie.

W Niderlandach i północnych Niemczech działalność misyjną anabaptystów rozwinął kaznodzieja Melchior Hofmann, który głosił nadejście w roku 1533 tysiącletniego Królestwa Bożego. Po uwięzieniu Hofmanna jego zwolennicy, piekarz Jan Matthijs i krawiec Jan z Lejdy wprowadzali Królestwo Boże przemocą. Ośrodkiem ich agitacji było miasto Münster w Westfalii gdzie ochrzcili ponad 1400 dorosłych mieszkańców. W 1534 roku anabaptyści wypędzili biskupa i zdobyli władzę w Münster, ogłaszając miasto Nową Jerozolimą. Przywódca Jan Matthijs, zezwolił na zamieszkanie w Münster wyłącznie osobom ponownie ochrzczonym - na nowo narodzonym. Wypędzony biskup zebrał nową armię przy wsparciu zarówno protestantów, jak i katolików i oblegał miasto. Tymczasem w Münster ruch anabaptystów się radykalizował. Ostatecznie Jan z Lejdy został przywódcą jako "król Syjonu" i ustanowił w Nowej Jerozolimie wspólnotę własności i poligamię. Rok później (1535) miasto zdobyli katolicy, a wojska biskupie brutalnie siały spustoszenie. Jan z Lejdy został stracony. Klatka, w której wystawiono jego zwłoki, wisi nadal na murze kościoła Św. Lambertusa.

Anabaptyści w Münster — Jan z Lejdy chrzci dziewczynę w czasach królestwa anabaptystów w Münster.
Jan z Lejdy osobiście ściął głowę swojej żonie, po tym jak publicznie skrytykowała jego luksusowy styl życia.

Zamieszki anabaptystów w Amsterdamie

Fanatyków religijnych było więcej; od Genewy do Amsterdamu. Anabaptyści uważali wszelki dobytek za ziemskie bagno - nawet ubranie. 11 lutego 1535 roku grupa anabaptystów spaliła swoje ubrania, a następnie nago maszerowała przez miasto z krzykiem. Zostali aresztowani i straceni.

Na miesiąc przed upadkiem "Nowej Jerozolimy" w Münster do szło do próby zamachu stanu w Amsterdamie. Zamieszki anabaptystów w Amsterdamie, czyli Wederdopersoproer, miały miejsce 10 maja 1535 r., podczas których 40 anabaptystów zajęło ratusz. Strażnicy miejscy wtargnęli na ratusz, a w bitwie, która się wywiązała, zginął burmistrz miasta Peter Colijn, 20 milicjantów i 28 anabaptystów. Ocalałych anabaptystów zabito w szczególnie makabryczny sposób: za życia wycięto im serca z piersi, ciała poćwiartowano, a głowy wbito na piki i wywieszono przy bramach miasta.

Nowa wiara internetowa

Obecnie, w roku 2024, w Holandii religia chrześcijańska nie gra już praktycznej roli w życiu obywateli, choć nadal 20% społeczeństwa deklaruje być katolikami, 15% protestantami, 5% muzułmanów i 6% należy do innych wyznań. Jednak fanatyzm przekonań nadal istnieje, na szczęście przeniesiony głównie na fora internetowe.

Przeczytaj także: